فصلنامه پژوهش های دانش انتظامی
سال دوم شماره 2 (پیاپی 7، تابستان و پاییز 1379)

امنیت ملی که نیاز و شعار کشور ما در سال جاری اعلام شده است، مفهومی ظاهرا بدیهی،اما پیچیده و چند وجهی دارد. مقاله حاضر، به عنوان مدخلی برای طرح کلی «فقه انتظامی»، پس از اشاره به تعریف رایج موضوع، در کنار چهره بیرونی و فیزیکی امنیت، بر وجه فرهنگی و روانی آن تاکید می کند. در ادامه با توضیح این نکته که ترسیم و پاسداری از نظم عمومی هدف اصلی دانش حقوق به شمار می رود، نتیجه گیری شده که هیچ مکتب مدعی اداره زندگی بشر و از جمله اسلام، نمی تواند از داشتن و ارایه نظریه ای منسجم (Doctorin)در این زمینه چشم پوشی کند. ازاین رو نگاهی درون دینی نیز به مقوله امنیت و آرامش اجتماعی شده و با تاسیس دو اصل کلی، راه را برای مباحث بعدی می گشاید. در ادامه، جرایم ارتداد و محاربه، به عنوان نمونه های بارز نقض امنیت فرهنگی و اجتماعی که می تواند سیاست های کیفری فقه شیعه در این زمینه و اهتمام شریعت به حفظ امنیت جامعه را نشان دهد، از دیدگاهی نو مورد تحلیل قرار خواهند گرفت.

قانون امور گمرک در تعریف قاچاق آورده است‌ «ورود،ساخت،مبادله،توزیع هرگونه کالا یا خدماتی که‌ خارج از چارچوب مقررات و ضوابط دولت صورت پذیرد». این مقوله اگرچه با این تعریف پدیده‌ای اقتصادی تلقی‌ می‌شود،اما گستردگی و تعامل متقابل آن با مسایل و مولفه‌های اجتماعی،ان را به پدیده‌ای اجتماعی مبدل‌ ساخته که پرادایم‌های جامعه‌شناختی باید آن را تبیین و مطالعه نمود.براساس آمارهای غیر رسمی میزان قاچاق کالا در کشور حدود 4 میلیارد دلار در سال برآورد شده که با توجه به‌ تولید ناخالص داخلی (G.D.P.)و میزان واردات قانونی‌ به کشور رقم قابل توجهی به شمار می‌رود که نشان از اهمیت‌ و گستردگی موضوع دارد و می‌تواند در روند اقتصاد و تولید بحران‌هایی را ایجاد نماید.این مقاله با رویکردی جامعه‌ شناختی پدیده قاچاق را در سه مرحله زمانی،قبل از انقلاب‌ تا پیروزی انقلاب اسلامی،جنگ تحمیلی و سیاست‌های‌ توسعه و تعدیل اقتصادی و نیز در سالهای اخیر مورد بررسی‌ قرار داده است.در هر مقطع زمانی با توجه به شرایط وضعیت‌ اقتصادی،سیاسی و اجتماعی آمار پدیده قاچاق در نشیب و فراز بوده، که مقایسه این مقاطع زمانی و توجه به این شرایط می‌تواند چشم‌انداز شفاف‌تری از وضعیت این پدیده را در کشورما نشان دهد.این مقاله به بهانه انتشار گزارشی از ناحیه‌ انتظامی هرمزگان در زمینه قاچاق کالا در این استان نگارش‌ یافته و در آن سعی شده با رویکردی جامعه شناختی قاچاق‌ کالا،بررسی شده و در خاتمه این مقوله را مطرح نموده که این‌ پدیده تنها از منظر کشفیات و تعداد پرونده‌های تشکیل شده‌ نمی‌تواند مورد مطالعه قرار گیرد بلکه هرگونه بررسی در این‌ زمینه باید معطوف به ابعاد جامعه شناختی و اقتصادی باشد.

چالش روابط ایران و امریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی از جمله پدیده های شایان توجهی بین المل و نخبگان سیاسی را به خود معطوف ساخته و تجزیه و تحلیلهای متفاوت و گوناگونی برمبنای رهیافت ها و رویکردهای مختلف پیرامون آن ارایه گردیده است و آنچه در این میان مهم و حایز اهمیت برای نظام انقلابی جمهوری اسلامی است، حفظ استقلال برمبنای حکمت و عزت اسلامی است.افسانه شکست ناپذیری امریکا در پرتو درخشان معنویت انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی(سلام ا...علیه)به تاریخ پیوست و اتوپیای دمکراسی قرن بیستم در چالش پارادوکسیکال نظام سرمایه داری به سمت فروپاشی می رود تلاش امریکا برای بازسازی منزلت و موقعیت جهانی اش در عرصه روابط بین الملل و روابطش با جمهوری اسلامی ایران پدیده ای رویایی و افسانه ای گردیده است. نوشتاری که ملاحظه می شود مقدمه ای است برای تبیین متغیرهای دخیل در علاقمندی آن کشور به تجدید روابط با جمهوری اسلامی ایران به آن امید که انشاء ا...مفید فایده قرار گیرد

در کلیه کشورها،تنها اموری جرم محسوب می شوند که طبق قوانین جاری کشور،ارتکاب یا ترک آن جرم به شمار آید که جرایم رایانه ای نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست. در این مقاله نخست به بیان کلیاتی در مورد جرایم رایانه ای پرداخته و برخی ملاحظات خاص را در مورد جرایم رایانه ای مطرح، سپس به طور اختصار به انواع جرایم رایانه ای براساس مستندات بین المللی اشاره می کنیم.لازم به توضیح است که مطالب این مقاله بیشتر به زبان عمومی جهت آشنایی کلی با ابعاد حقوقی جرایم رایانه ای تدوین شده و در بیان آن، نکات دقیق حقوقی لحاظ نگردیده است. لذا در مواردی که استناد به مطالب از بعد حقوقی مورد نظر باشد،ضرورتا باید به اصل مراجع مورد استفاده رجوع شود.

تحویل کنترل شده(Controlled delivery) روش پلیسی است که طی آن ماموران ویژه مبارزه با مواد مخدر یا گمرک یک کشور،از وجود محموله مواد مخدر،روانگردان یا مواد شیمیایی اولیه آگاهی می یابند و با اطلاع و تحت نظارت مقامات ذی صلاح قضایی جهت شناسایی صاحبان اصلی مواد مخدر به آن مجوز ورود،عبور و یا خروج می دهند. در آغاز به موقعیت ژیوپلیتکی جمهوری اسلامی ایران و تمایل شدید قاچاقچیان برای استفاده از کشورمان به عنوان مسیر ترانزیت اشاره شده و این روش به عنوان سازوکاری مناسب برای شناسایی سران باندهای قاچاق-که در خارج از کشور به سر می برند-معرفی گردیده است.ادامه مبحث این مقاله به تعریف روش تحویل کنترل شده و بیان اهداف،شیوه ها،موقعیت های مناسب برای انجام آن و مصوبات اجلاسهای مختلف بین المللی در خصوص اجرای این روش می پردازد. در بخش رهیافت ها به دیدگاه های مثبت مسوولان کشورمان و اقدامات صورت گرفته اشاره شده و راهکارهایی از قبیل الحاق ماده ای به قانون مبارزه با مواد مخدر،متمرکز کردن کلیه عملیات اجرایی در یک کمیته حقوقی و نیز استقرار افسران رابط در کشورهای همسایه جهت تسهیل انجام این روش ارایه گردیده است که در خور بذل توجه مسوولان امر می باشد.

امروزه بزهکاری اطفال یکی از موضوعات مهم در قوانین جزایی کشورهای مختلف است. جهت جلوگیری کلی،قوانین الهی،در مورد اطفال بیشتر جنبهء تامینی،تربیتی و حمایتی دارد.این مقاله در آغاز به بررسی آیین دادرسی اطفال می پردازد و پاره ای از مواد آن را مورد نقد قرار می دهد؛ سپس بعد از بررسی مفهوم بزهکاری،به دادگاه اطفال و ویژگیهای آن می پردازد، مفهوم اقدامات تامینی و تربیتی و اقسام آن در مساله برخورد با کودکان بزهکار می تواند بسیار مهم باشد. یکی از موضوعات جدی در این بحث، نحوه و مکان نگهداری اطفال بزهکار است که به همین منظور در این مقاله، بطور اختصار به کانون اصلاح و تربیت پرداخته شده است.این کانون محل نگهداری،اصلاح و بازپروری کودکان و نوجوانان بزهکار می باشد و از قسمت های مختلف تشکیل شده است که در صورت توجه مسیوولان مربوطه می تواند نقش موثری در پیشگیری از وقوع جرم در جامعه جوان ما داشته باشد

از دهم تا دوازدهم آوریل 1891 اغتشاشاتی در محلهء بریکیستون،واقع در حومهء جنوب لندن به وقوع پیوست که مقالهء حاضر درباره این واقع است. این مقاله در دو قسمت تنظیم شده است:1)مرور کلی بر حوادث و شرح لحظه به لحظه شورش و2) تجزیه و تحلیل شورش که قسمت دوم مقاله در شماره بعدی فصلنامه ارایه خواهد شد. در این قسمت به موقعیت جغرافیایی و زمینه اجتماعی سیاسی محل شورش،نحوه شروع و گسترش شورش،شیوهء مقابله پلیس با آشوبگران و بطور مروری کلی بر آنچه به وقوع پیوسته پرداخته می شود. مطالعه این مقاله و قسمت بعدی آن برای فرماندهان ارشد انتظامی،مسوولان امنیتی کشور، اعضای شورای شهرها،بخصوص شهرهای بزرگ، استادان و پژوهشگران مدیریت بحران بخصوص جهت برنامه ریزی قبلی برای مقابله با بحرانهایی از این قبیل،بسیار مفید و حیاتی می باشد.

این مقاله در دو قسمت تنظیم شده است. بخش اول،که در این شماره آمده به روش های پیشگیری از ارتکاب جرم می پردازد و شامل بخش های ذیل می شود: بازپروری مجرمان در سازمان محافظت شده مانند زندانها و بیمارستان های تخصصی، موقعیت های شبانه روزی، بخصوص جامعه درمانی، کانون بهبودبخشی، مراکز اصلاح جوانان و برنامه های اجتماعی مانند درمان انفرادی و گروهی، در این مقاله نویسنده تلاش دارد محاسن و معایب روش های به کار رفته برای بازپروری مجرمان در میان یافته تحقیقات مختلف را ارایه دهد.